Ana olmaq istəyən qadınlara xəbərdarlıq gəldi. Qadın Xəstəlikləri, Doğum və Tüp mayalanma Mütəxəssisi Dos. Dr. Halaur Bozdağ qadınların 37 yaşından sonra hamilə qalma ehtimalının azaldığını bildirib.
AZİNFORM.AZ bildirir ki, Qadın Xəstəlikləri, Doğum və Tüp mayalanma Mütəxəssisi Dos. Dr. Halaur Bozdağ hamiləliyin qarşısını alan faktorlar və uşaq sahibi olmağı asanlaşdıran amillərlə bağlı açıqlamalar verib.
Uşaq sahibi olmağı düşünən cütlərin nələrə diqqət etmələri lazım olduğuna toxunan Dos. Dr. Bozdağ, “Cütlüklər uşaq sahibi olmağa çalışmadan əvvəl mümkün qədər sağlam olmağı hədəfləməlidirlər. Sağlam çəkidə olmaq, siqaret çəkməmək, spirt və kofein istehlakını məhdudlaşdırmaq, müntəzəm idman etmək hamiləlik şansını artırır. Bu amillər gələcək uşaqların uzunmüddətli sağlamlığı üçün də vacibdir. Hamiləlikdən əvvəl cütlüyün ümumi sağlamlıq vəziyyəti qiymətləndirilməli, ailədə məlum olan genetik xəstəliklər və SMA xəstəliyi üçün genetik skrininq aparılmalıdır. Gündəlik fol turşusu əlavəsinə hamiləlikdən 3 ay əvvəl başlanılmalı və hamiləliyin ilk üç ayının sonuna qədər istifadə edilməlidir. "Uşaqlıq boynu yaxma testi ilə gözləyən anaların uşaqlıq boynu xərçənginin skrininqinin aparılması, onların məxmərək və digər yoluxucu xəstəliklərə qarşı immunitetinin müəyyən edilməsi, lazım gələrsə, çatışmayan immunitetin peyvəndlərlə təmin edilməsi hamiləlikdən öncəki qayğının tərkib hissəsidir".
Sonsuzluqdan nə zaman şübhələnmək lazım olduğuna dair danışan Dos. Dr. Bozdağ bu məlumatları paylaşıb:
“Həftədə 2-3 dəfə kontrasepsiyadan istifadə etmədən cinsi əlaqədə olan cütlüklərin çoxu uşaq sahibi olmağa çalışdıqdan sonra ilk il ərzində hamilə qalır. Əgər 12 ay və ya daha uzun müddətdir cəhd edirsinizsə və hamilə qala bilmirsinizsə, həkiminizə müraciət etməyin vaxtıdır. Əgər 35 yaşdan yuxarı qadınsınızsa, 6 aylıq cəhddən sonra həkimə müraciət edin. Əgər sonsuzluq probleminiz varsa, həkiminiz sizə diaqnoz və müalicə haqqında məlumat verəcəkdir. Dünyada insanların təxminən 17 faizində sonsuzluq problemi var. Avropada reproduktiv yaşda olan hər 6 cütdən 1-i hamilə qalmaqda çətinlik çəkir. “Həm kişilər, həm də qadınlar üçün eyni dərəcədə risk faktorları bu problemə səbəb olur”. Qadınların uşaq sahibi olmaqda çətinlik çəkməsinə səbəb olan ən əhəmiyyətli faktorun yaşları olduğunu söyləyən dos. Dr. Bozdağ, “Uşaqlıq qadınlar üçün yaşa görə ayrı-seçkilik edir. Qadınlar sahib olacaqları bütün yumurtalarla doğulurlar. Qadınların məhsuldarlığı 35 yaşdan sonra xeyli azalır. 37 yaşa qədər yumurtaların 90 faizi tükənir. 30 yaşdan kiçik qadınların hər ay hamilə qalma şansı təxminən 20 faiz, 40 yaşdan yuxarı qadınlarda isə təxminən 5 faizə düşür. Kişilər yetkinlik dövründən başlayaraq həyatları boyu sperma istehsal edirlər, lakin yaşla birlikdə sperma keyfiyyəti azalır. “Kişinin yaşı 45-dən yuxarı olarsa, uşaqdan aşağı düşmə riski və körpələrdə autizm kimi bəzi xəstəliklər artır” dedi.
Bəzi xəstəliklərin də məhsuldarlığa mənfi təsir göstərə biləcəyini ifadə edən Dos. Dr. Bozdağ, “Cinsi yolla bulaşan infeksiyalar (HİV və genital vərəm daxil olmaqla), cinsi yetkinlik dövründən sonra parotit, enməmiş xayalar, polikistik yumurtalıq sindromu, endometrioz, kanalların tıxanması, menstrual dövrü problemləri, bəzi ətraf mühit çirkləndiriciləri və iş yerindəki kimyəvi maddələr məhsuldarlığı mənfi təsir edə bilər. ” danışdı.
Uşaq sahibi olmağı asanlaşdıran amillərə diqqət çəkən Dos. Dr. Bozdağ, “Uşaq sahibi olmaq istəyən cütlüklərin yumurtlamadan təxminən 5 gün əvvəl başlayan və yumurtlama gününü əhatə edən münbit dövrdə tez-tez cinsi əlaqəyə girməsi hamiləlik şansını artırır. Sağlam həyat tərzi və zərərli vərdişlərdən uzaq olmaq gametlərin (yumurta və sperma) sayına və keyfiyyətinə müsbət təsir edir, müalicə nəticələrinə müsbət töhfəsi ilə hamiləlik ehtimalını artırır. “Cütlüklərin bir-birinə verdikləri psixoloji dəstək və lazım gəldikdə məsləhətləşə biləcək səhiyyə işçilərinin psixoloji dəstəyi müalicəyə uyğunlaşmaqda və yarana biləcək problemlərin aradan qaldırılmasında çox əhəmiyyətlidir”.
SONSUZLUĞUN MÜALİCƏSİ
Sonsuzluqda tətbiq oluna biləcək müalicələrdən bəhs edən Dos. Dr. Bozdağ deyib:
“Sonsuzluğun müalicəsi səbəbə yönəldilir. Kişi sonsuzluğuna səbəb olan sperma istehsalındakı qüsurlar dərman və ya əməliyyatla düzəldilə bildiyi halda, sperma atma problemlərinə səbəb olan kanal tıxanmaları əməliyyat tələb edə bilər. Qadın sonsuzluğunda yumurtlama problemləri dərman müalicəsi ilə həll edilə bildiyi halda, uşaqlıq və boruların struktur problemləri cərrahi müalicə ilə düzəldilə bilər. Ovulyasiya problemləri zamanı həb və ya iynə şəklində istifadə edilən dərmanlarla yumurta inkişafı təmin edilir. Müntəzəm cinsi əlaqə tövsiyə edilməklə hamiləlik ehtimalı artır. Digər müalicə üsulu olan intrauterin mayalanma iki mərhələdən ibarətdir. Birinci mərhələdə qadının yumurtalarının inkişafı təbii yolla və ya dərman vasitəsi ilə izlənilir. Yumurtlama əldə edildikdən sonra xüsusi üsullarla hazırlanan kişi sperması nazik kateter vasitəsilə qadının uşaqlıq yoluna yerləşdirilir. "Ekstrakorporal gübrələmə müalicəsi ciddi bir kişi faktorunun varlığında, qadının borularının tıxandığı hallarda, bir çox müalicələrə baxmayaraq nəticəsiz qalan mayalanma müalicələrindən sonra, irəli qadın yaşı və ya yumurtalıq ehtiyatının aşağı olduğu hallarda tətbiq edilən müalicə üsuludur".
