Cökə tərkibindəki manqan, efir yağı, saponin, tanin, C vitamini və sterol kimi maddələr sayəsində soyuqdəymə və öskürəyə yaxşı gəlir. Cökə çayı cökə ağacının qurudulmuş çiçəklərini yarpaqları və gövdələri ilə birlikdə dəmləməklə alınır. Azinform.az bildirir ki, mütəxəssislər cökədən istirahət çayı kimi istifadə etməyi məsləhət görmürlər.
Cökədən faydalanmaq üçün onu düzgün texnika ilə dəmləmək lazımdır. Möhtəşəm inancın əksinə olaraq, cökə uzun müddət qaynadılması onun faydalı qida dəyərinin yox olmasına səbəb olur.
Qaynadıqca acılaşan cökə yarpaqları da ləzzətini itirir. Mütəxəssislər düzgün dəmləndikdə cökə çayının faydalarının 15 dəfə artdığını bildirirlər. Əgər cökə çayınız qırmızıya çevrilirsə demək olar ki, bütün qida dəyərini itirmiş deməkdir.
Tərkibindəki güclü antioksidant flavonoidlərə görə cökə daha çox qış aylarında müşahidə olunan qrip infeksiyaları, soyuqdəymə və qripin müalicəsində çox təsirlidir.
Buxarı burun tıkanıklığını aradan qaldırmağa kömək edən cökədən qaynar çay boğaz ağrısı və öskürəyə qarşı təsirlidir.
Linden çiçəklərində fenolik turşular, proantosiyanidinlər, taninlər, flavonoidlər, bitki diş ətləri və sakitləşdirici təsir göstərən az miqdarda efir yağı var. Cökə çiçəkləri daxili istifadə edildikdə hər cür yüngül yuxu pozğunluğuna və narahatlıq və ya narahatlıq kimi psixoloji problemlərə qarşı tövsiyə edilir.
Cökənin bu təsirlərindən faydalanmaq üçün düzgün dəmləmə üsullarını tətbiq etmək lazımdır. Cökənin faydalarını artıracaq üsulları təqdim edirik.
Linden limonla birlikdə istehlak edildikdə immunitetinizi gücləndirir. İçinə zəncəfil əlavə etsəniz, antibiotik təsiri ola bilər.
Bir az darçınla istehlak edildikdə, bəlğəmi atmağa kömək edir. Qalanqal ilə qışa davamlı ola bilərsiniz. Cökə çayınızı dəmlədikdən sonra ona 1 çay qaşığı bal əlavə edib qısa müddətdə xəstəliklərinizdən xilas ola bilərsiniz. Zerdeçal ilə birlikdə istehlak edildikdə ağciyərləriniz üçün də faydalı ola bilər.
Yüksək C vitamini və antioksidan dəyərləri ilə cökə çayınıza qızılgül də əlavə edə bilərsiniz.
Araşdırmalar göstərib ki, cökə çayında olan bir antioksidant olan quercetin xüsusilə ürək və qan dövranı sistemində iltihabı azaltmaqda təsirli olur.
Cökə çayının ağrıları, dəri qıcıqlarını, əzələ və oynaq spazmlarını müalicə etməyə kömək etdiyi də sübut edilmişdir.
Cökə çayı həmçinin antispazmodik adlanan sakitləşdirici sinir sistemi təsirinə malikdir. Bu xüsusiyyəti ilə cökə çayı krampları və qıcolmaları aradan qaldıraraq miqren, əzələ sərtliyi və aybaşı sancılarına kömək edir.
Qan təzyiqinə nəzarəti təmin edir.
Vazodilatator qan damarlarını genişləndirən və qan təzyiqini aşağı salan kimyəvi bir prosesdir. Cökə ağacındakı komponentlərə əlavə olaraq, cökə ağacının yarpaqları və çiçəkləri də vazodilatator rolunu oynaya bilər. O, həmçinin hipotenziv bitkidir, çünki onun tərkibində qan təzyiqini aşağı saldığı sübut edilmiş flavonoid tilirosid var.
Stress və Narahatlığı azaldır.
Linden ağacı, Tilia tomentosa Tərkibində Moench qönçə ekstraktları (TTBEs) var. Araşdırmalar göstərib ki, bu ekstraktlar narahatlıq və gərginliyi azaltmaqda təsirli olur. Bundan əlavə, anksiyolitik, cökə ağacında olan və bədənin oyanma qabiliyyətini maneə törətməklə narahatlığı aradan qaldırmağa kömək edən əsas yağdır.
Detoksifikasiya və həzm sağlamlığını yaxşılaşdırır.
Linden çayı ümumi həzm funksiyasını yaxşılaşdıraraq təbii sidikqovucu kimi çıxış edir. Eyni zamanda, bədəndə mayenin saxlanmasına kömək etdiyinə və meydana gələn şişkinliyi azaltdığına dair sübutlar var.
Əzələ və oynaq ağrılarını aradan qaldırır.
Cökə çayında olan quercetin və tiliroside kimi flavonoidlər xroniki oynaq və əzələ ağrılarını aradan qaldırmağa kömək edə bilər. Bu xüsusiyyəti ilə oynaq və diz xəstəliklərini aradan qaldırmaq üçün artritli insanlar tərəfindən istehlak edilə bilər.
Soyuqdəymə və qrip əlamətlərini aradan qaldırmaqda da təsirlidir.
Antipiretik və diaforetik xüsusiyyətlərinə əlavə olaraq, cökə ağız və tənəffüs yollarında qıcıqlanmış və ya iltihablı membranlar kimi müxtəlif soyuqdəymə və qrip əlamətlərini müalicə etməyə kömək edir. O, həmçinin öskürək və qıcıqlanmanı aradan qaldırmağa kömək edir. Bu xüsusiyyəti ilə tez-tez boğaz ağrısı və öskürək müalicəsində istifadə olunur. Cökə çayı həm də boğazda və sinədə tıxanıqlığı və bəlğəmi təmizləməyə kömək edən bəlğəmgətirici kimi istifadə edilə bilər.
Cökə çayının zərərləri nələrdir?
Cökə çayının həddindən artıq istehlakı qan təzyiqinin artmasına səbəb ola bilər.
Bəzi hallarda, cökə çayını dəmləyərkən, mədədə və ya ağızda kontakt dermatit və kiçik allergik reaksiyaların inkişafına səbəb ola bilər. Tilia cinsinə aid digər bitkilərə qarşı allergiyası olan insanların istifadə etməzdən əvvəl mütəxəssislə məsləhətləşmələri tövsiyə olunur.
Cökə çayının tərkibindəki bəzi aktiv birləşmələr kardiotoksik xüsusiyyətlərə malik ola biləcəyi üçün ürək xəstəliyi olan insanlar cökə çayını istehlak etməkdən çəkinməlidirlər.
Linden çayı bəzi dərmanlarla qarşılıqlı təsir göstərir və bəzi yan təsirlərə səbəb olur. Bu səbəbdən sidikqovucu və ya litium tərkibli dərmanlar istifadə edən insanlar cökə çayından uzaq durmalıdırlar.
Cökə çayını necə dəmləmək olar?
1 stəkan su qaynadın. 1 çimdik cökə çiçəyi əlavə edin. 10 dəqiqə gözləyin. Gündə 2-4 stəkan içmək. 1-2 dəqiqə qaynadın. 5-10 dəqiqə dincəlməsinə icazə verin. 1 stəkan isti çay içmək. Linden, İtburnu, Çobanyastığı, Nanə və Marshmallow bərabər nisbətdə qarışdırılır, incə doğranır. 1 stəkan qaynadılmış suya 1 çay qaşığı xırda doğranmış göyərti əlavə edin.1-2 dəqiqə qaynadın. 5-10 dəqiqə dəmlənməsinə icazə verin. Sonra süzülür. Bir az bal ilə şirinləşdirilib isti içilməlidir. Cökə mədə ifrazını artıraraq həzmi asanlaşdırır. Süzülmüş bal və südlə qarışdırılarsa, mədə xorasına yaxşı gəlir. 4 stəkan suya 40 qram cökə ağacının qabığını, yarpaqlarını və çiçəklərini əlavə edin. 1,5 stəkan qalana qədər suyu qaynadın. Yeməklər arasında 1 stəkan soyuq və ya isti içmək və 10-20 gün müalicə etmək lazımdır. 2-4 il davam edir.
