Tale ilahi bir sirrdir. Tale çox mürəkkəb mövzudur... Tək insan, tək ailə, tək millət, tək dövlət, bir gün, bir əsr... Hər birini incələmək istəyəndə bu dərinlikdə itib-batırıq. Bunu bir müəmma, tapmaca və ya əhatə dairəmizdən kənar bir sirr topu kimi qəbul edib öz həyatımıza baxmalıyıq. Tale insan həyatının qaçılmaz faktıdır. Həyatda qarşılaşdığımız sürprizlərlə formalaşan bu anlayış bir çox insan üçün sirrini qoruyub saxlayır, başqaları üçün də bələdçi rolunu oynayır.
Tale insan həyatının qeyri-müəyyən yollarında tez-tez düşünülmüş bir anlayışdır. Azinform.az xəbər verir ki, bu mövzu zamanla bir çox fəlsəfi və mədəni müzakirələrin mərkəzində olmuşdur, çünki bir çox insanlar taleyin öz həyatlarına təsirini anlamağa çalışırlar.
Qədər ümumiyyətlə müəyyən bir hadisənin və ya vəziyyətin əvvəlcədən müəyyən edilmiş şəkildə baş verdiyinə inamı ifadə edir. Qədərin yazılması ilahi planın bir hissəsidir və insanların həyatındakı çətinliklər və ya xoşbəxtlik bu planın əksidir.
Qədər: O deməkdir ki, Allah əzəldən əbədiyyətə qədər baş verəcək şeylərin zaman və məkanını, xüsusiyyətlərini və xüsusiyyətlərini bilir və təyin edir.
Tale bir çox insanın çətin anlarında məna axtardığı bir anlayışdır. Həyatın eniş-yoxuşları, gözlənilməz hadisələr və qərar qəbul edərkən yaşanan qeyri-müəyyənliklər insanları taleyin varlığı haqqında düşünməyə vadar edir.
Tale, bir çox insanın insan həyatının mürəkkəbliyini anlamağa çalışarkən düşündürdüyü bir mövzudur. Bu mövzuda çoxlu fəlsəfi və dini baxışlar olsa da, taleyin əsl mahiyyəti hələ də sirr olaraq qalır.
Qəzaya və taleyə inam insan həyatına mühüm təsir göstərir. Qədərə inanan səbirlidir. Özündən asılı olmayan səbəblərlə qarşılaşdığı fəlakətlər və müsibətlər qarşısında depressiyaya düşmür. Bu, Allahın iradəsidir deyir və səbir edir. Öz səhvləri üzündən başına gələnlərdən peşman olar, yanlış rəftar və davranışlarından əl çəkər, Allaha sığınıb Ondan kömək diləyir, ümidini kəsməz.
Qədərin əsas mənası Allahın, olmuş olacaq hər şeyi bilməsi deməkdir. Diqqət yetirsək insan iradəsini yox saymır. Bilmək ayrı etmək ayrıdır. Bilən Allahdır, edən quldur.
Demək ki, Allah yazdığı üçün biz etmirik, bizim edəcəyimiz şeyləri bilərək Allah yazır. İşdə buna tale/qədər deyirik.
Dünyaya gələn hər insan bir "Qədər" proqramına tabedir. İnsanın nə edəcəyini, başına nə gələcəyini Uca Allah əzəli elmində bilir. Ancaq Allahın bilmiş olması, insanın o işi etməsini məcbur etməz. Çünki Allah, insanın önünə sonsuz variantlar qoymuşdur.
İnsan öz iradəsini istifadə edərək, hansı yolu seçsə, Allah onu yaradar. Bu səbəbdən məsul olan insanın özüdür.
