DİGƏR XƏBƏRLƏR
MENYU
"Biz özümüz də izah edə bilmirik ki, o kolbasaların içində nə var"
Xəbər verdiyimiz kimi, ötən gün Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) kolbasa və sosiska məhsullarında aparılan yoxlamaların nəticəsini açıqlayıb.
Bildirilib ki, ölkə ərazisində fəaliyyət göstərən ticarət şəbəkələrindən kolbasa və sosiska məhsullarından nümunələr götürülərək, müayinə üçün Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun müvafiq laboratoriyalarına təqdim olunub. Müayinə nəticələrinə əsasən, bəzi kolbasa və sosiskaların üzərində mal əti bəyan edilsə də, tərkibində toyuq DNT-si aşkarlanıb. Üzərində mal əti bəyan edilən kolbasaların tərkibində mal DNT-si aşkarlanmayıb. Bəzi kolbasa və sosiskaların tərkibində isə təhlükəsizlik göstəricilərinə uyğunsuzluq müəyyən edilib.
Azad İstehlakçılar Birliyinin (AYB) sədri Eyyub Hüseynov Bakupost.az -a açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycanda normal standartlara uyğun kolbasa istehsalı müəssisələri olsa da, 20-yə qədər kolbasa məhsulunun hazırlanması üçün əti necə gəldi əldə edən istehsalçılar da mövcuddur:
"Bu, hökumətin yanlış siyasətinin nəticəsidir. Qərara görə, biznes qurumlarına toxunmaq olmaz, vergi ödəyirlər. Bu da istehlakçı hüquqlarının pozulmasına gətirib çıxarır. Hətta mən xaricdə təhsil almış ət məhsulları üzrə mütəxəssislərdən bu haqda soruşmuşam. Onlar deyirlər ki, biz özümüz də bilmirik bu kolbasaların içində nə var. Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin laboratoriyalarında aparılan yoxlamalar da sübut etdi ki, ölkənin əmtəə bazarındakı kolbasaların çox hissəsinin tərkibindən ətdən başqa nə desən var. Kolbasa və sosislərin hazırlanmasında tam ət məhsulundan istifadə olunmur. Belə məhsulların əsas hissəsini soya, heyvan dərisi, sümükləri və digər tullantı hissələri, sellüloz təşkil edir. Bu kütləyə onu "ətə" bənzətmək üçün külli miqdarda kimyəvi maddələr də əlavə olunur. Kolbasa məhsullarına əlavə olunan nitratlar məhsula xoşagəlimli xarici görünüş verməklə yanaşı, onun saxlanma müddətini artırır. Kolbasa-sosiska məhsullarına əlavə olunan digər zərərli maddə isə fosfatlardır ki, orqanizmdə kalsium və fosforun balansını pozur. Son illər də isə kolbasa və sosisləri hazırlamaq üçün heyvan tullantılarından və soyadan hazırlanmış protein tozundan istifadə geniş yayılıb".
E.Hüseynov qeyd edib ki, kolbasalarla bağlı Azad İstehlakçılar Birliyinə gün ərzində bir neçə telefon zəngi gəlir. İstehlakçılar kolbasanın keyfiyyəti, etiketində yazılanlar, tərkibi, halal olub-olmaması, qiymət məsələsi, saxlanma şəraiti ilə bağlı çoxsaylı suallar verirlər:
"Qeyd edim ki, ölkədə kiloqramı 7 manata olan ət var. Bu ət qocalmış heyvan ətləridir və yalnız kolbasa üçün yarayır. Lakin kolbasa istehsal edən müəssisələrin çoxu bu ətdən yox, mənşəyi məlum olmayan xaricdən gətirilmiş keyfiyyətsiz ətdən istifadə edirlər".
E.Hüseynovun dediyinə görə, bazarın 70 faizini xarici kolbasalar təşkil edir. 30 faizi də yerli kolbasalardır. Bu da marketlərin və hökumətin səhv siyasətinin nəticəsidir. Əhali xarici kolbasaların, xüsusən Rusiyadan, Belarusdan gələn kolbasaların keyfiyyətli olduğuna inanır:
"Azad İstehlakçılar Birliyi, Beynəlxalq İstehlakçı Təşkilatının üzvüdür. Dünyanın 123 ölkəsi ilə bizim əlaqələrimiz var. Aldığımız məlumatlar göstərir ki, xarici ölkələrdən xüsusən, Rusiyadan, Belarusdan, Ukraynadan gələn kolbasalar heç də istehlakçının tələbatına uyğun deyil. Bu məhsulların çoxunda dadlandırıcı boyaq maddələrindən, stablizatorlardan, kraxmaldan, ət kütləsini artırmaq məqsədilə soyadan, toyuq dərisindən və s. istifadə olunur. Məhsulların üzəri isə cəlbedici olsun deyə ekzotik olaraq bəzədilib. İstehlakçılar bilməlidirlər ki, başqa ölkələrdən gələn mallar, xüsusən ət məhsulları risklərə məruz qalır. Bir sözlə uzaq ölkələrdən gətirilən bütün ərzaq malları, tək kolbasalar deyil, bütün mallar riskli hesab edilməlidir. Onların bəzəkli etiketinə, tərkibinə aldanmaq olmaz".
Eyyub Hüseynov istehlakçılara müraciət edərək aldıqları malların, xüsusən kolbasa məhsullarının üzərində olan tərkib haqda məlumatları oxumağa çağırıb:
"Xüsusən xarici ölkələrdən gələn kolbasa və sosiska məmulatlarının üzərini diqqətlə oxumaq lazımdır. Bundan başqa illərdir ki, deyirik ki, istehlakçılar üçün məlumat standartları müəyyən olunsun. Böyük hərflərlə bütün malların üzərində tərkib haqda məlumat yazılsın. İstehlakçılar üçün məlumat standartları müəyyən edilmədikcə donuz dərisini də, toyuq dərisini də, digər heyvanların dərisini də əhaliyə yedirdəcəklər. Tərkib haqda məlumatların olduqca kiçik şriftlərlə yazılması aldadıcı fəndlərdəndir. Bütün hallarda istehlakçıları aldıqları malların üzərində olan tərkib haqda məlumatları oxumağa çağırıram. Kolbasanın çeşidindən və ona təsir edən amillərin xüsusiyyətindən asılı olaraq xarab olmasını göstərən əlamətlər müxtəlif olur. Xarab olmağa başlayan bütün kolbasa növləri üçün ümumi səciyyəvi xüsusiyyət onun səthində müxtəlif dəyişmələrin əmələ gəlməsidir. Belə ki, rəngin bozarması, yapışqanlı mayenin və kifin əmələ gəlməsi, üzərini örtən qabığın ətdən ayrılması, kolbasa ətinin yumşalması və su verməsi, xoşagəlməz qoxu məhsulun xarab olmasını göstərən başlıca əlamətlərdir. Ona görə də kolbasa məmulatlarını alarkən istehlakçılar diqqətli olmalıdır. Üzərində etiketi olmayan, buraxılma tarixi, yararlılıq müddəti göstərilməyən və ya bu müddətləri ötən kolbasaları almamalıdır".
E.Hüseynov bildirib ki, kolbasanın çəhrayı-qırmızı rəngdə olması istehsal prosesində xam məhsulların yekun məhsula qədər keçdiyi mərhələlərdə düzgün ardıcıllığa riayət edilməsindən xəbər verir. Qəhvəyi və ya bozumtul rəngin formalaşması isə məhsulun korlandığını və ya tezliklə korlanacağını göstərir. Hisə verilmiş kolbasaların rəngi isə ətin növü və istifadə olunan texnoloji prosesdən asılıdır. Məhsulda göy və ya yaşıl ləkələr nişastanın miqdarının çox olması ilə bağlıdır:
"Kolbasanın keyfiyyət göstəricilərindən biri də əsas tərkib komponentlərindən olan yağların rəngidir. Bunu kəsilmiş kolbasa məhsulunda daha aydın görmək olar. Keyfiyyətli məhsulda yağ ağ, keyfiyyətsiz məhsulda isə sarı rəngdə olur. Sosislərin istehsalında da texnoloji prosesin pozulması nəticəsində məhsulun keyfiyyətində bir sıra nöqsanlar baş verə bilər. Keyfiyyətli sosis elastik olmalıdır. Məhsula yüngül təzyiq edildikdə qısa müddət ərzində öz əvvəlki formasına qayıtmalıdır. Əks halda bu, sosisin tərkibində zülal və qatqı maddələrinin miqdarının çox olmasından xəbər verir. Bundan başqa, kolbasa, sosis və sardelkalardan təzə və xoşagələn qoxu gəlməlidir. Ədviyyatların ətri kəskin duyularsa, bu, xammalın keyfiyyəti ilə əlaqədar şübhə doğurur".
