MENYU
Əvvəlki illərlə müqayisədə bu il Azərbaycanda fındıq ciddi şəkildə ucuzlaşıb. Bir il əvvəl kiloqramı 4,5 manata təklif edilən məhsul hazırda ikiyə, ən yaxşı halda 2,5 manata satılır. İstehlakçılar təbii ki, sevinirlər, lakin qiymətlərin aşağı olması fındıq yetişdirənlərə ziyan vurur.
Zaqatalalı fermerlər “Azeri Daily”yə bildiriblər ki, satışdan əldə olunan gəlir yalnız işçilərin maaşını ödəməyə kifayət edir. Zaqatala, Balakən və Qax rayonunda isə sentyabrın əvvəlində fındığın kiloqramı 2,7 manata satılırdısa, ayın sonunda qiyməti 2 manata düşüb. Hazırda rayon bazarlarında fındığın kiloqramı 2-2,2 manat arasında dəyişir, Bakıda isə keyfiyyətindən asılı olaraq kiloqramı 4-5 manata satılır.
Bildiyiniz kimi, Zaqatala ənənəvi olaraq Azərbaycanda fındığın vətəni hesab olunur. Bu rayonun bəzi kəndlərində onun becərilməsi yerli əhalinin əsas gəlir mənbəyidir.
Uzun illərdir fındıq yetişdirən zaqatalalı fermer Vüqar Bayramov bizimlə söhbətində bildirdi ki, bu mövsüm qiymətlər kəskin ucuzlaşıb. Fermerin sözlərinə görə, xərcləri ödəmək üçün fındığın kiloqramı 3 manatdan aşağı satılmamalıdır. Lakin gübrələrin qiyməti bir neçə dəfə artdığından fındıq yetişdirilməsinin dəyəri ən azı iki dəfə bahalaşıb.
“Bu il ümidlərimiz özünü doğrultmadı”, deyə Bayramov gileylənir. "Ona görə də satışdan gələn gəlir olmadan qışda ailəmizi dolandırmaq bizim üçün çətin olacaq."
Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, zavodlar demək olar ki, hər bir qoz-fındıqı diqqətlə yoxlayır və yalnız ən keyfiyyətlisini alır. Eyni zamanda, qabığı nazik olan, yəni emal üçün ən uyğun fındığın kiloqramı ən yaxşı halda 2,7 manata alınır.
“Gübrə, əmək, suvarma və çiləmə xərcləri artıb” deyə fermerlərdən biri gileylənib. - Fındıq zəhmət tələb edən məhsuldur. Əgər ona düzgün qulluq etməsəniz, onda beş il məhsulu unuda bilərsiniz. Bu il cəhdlərimiz boşa çıxdı...”
Qiymətlərin kəskin ucuzlaşması qoz bağları salmaq istəyənləri də çəkindirib. Əksər kəndli fermerlər yonca və ya qarğıdalı kimi digər bitkilərə üstünlük verirlər. Bəziləri şabalıd yetişdirməyi düşünür, lakin onlar ruhdan düşürlər - ərazidə şabalıdın məhsuldarlığı kifayət qədər aşağıdır.
Fındıq emalı fabriklərinin alış qiymətləri ilə bağlı məlumat vermək xahişimiz rədd edildi. Zaqatalada belə müəssisələrdən birinin əməkdaşı anonimlik şərti ilə bizə izah etdi ki, fındığın qiymətinin ucuzlaşması Rusiya-Ukrayna müharibəsi nəticəsində yaranan tələbatın azalması ilə bağlıdır.
“Əgər əvvəllər mallar çatdırıldıqdan dərhal sonra satılırdısa, indi müəyyən çətinliklər var. - Azərbaycanın ən çox fındıq ixrac etdiyi ölkələr İtaliya, Rusiya və Ukraynadır. Ukraynada müharibə başlayandan sonra qlobal fındığa tələbat ümumiyyətlə azaldı. Hələ pul köçürmələri, valyuta mübadiləsi və digər məsələlərdə çətinliklərin olduğunu demirəm”.
Qeyd edək ki, Azərbaycan fındıq istehsalı və ixracı üzrə dünyada lider dövlətlərdən biridir. Bu ilin birinci yarısında Azərbaycan ümumilikdə 56 milyon dollara yaxın 9666,2 ton qabığı soyulmuş fındıq ixrac edib ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə kəmiyyətcə 47,52 faiz, dəyər baxımından 38 faiz çoxdur. Ötən ilin 6 ayı ərzində 40 milyon 266,1 min dollar dəyərində 6 min 552,5 ton qabığı soyulmuş fındıq ixrac edilib.
