Tarixin ən dəhşətli pandemiyası taun, bəşəriyyəti təhdid edən ölümcül epidemiya kimi tanınır. İnsanlığın qarşılaşdığı ən qədim və qorxunc epidemiyaların bəlkə də birincisi "qara ölüm” adlandırılan taundur.
Azinform.az vəba haqqında ətraflı məlumat verəcək və tarixi nöqteyi-nəzərdən müasir dövrün başa düşülməsinə qədər geniş çeşiddə məlumatları təqdim edəcək. Biz taun xəstəliyinin mənşəyi, növləri, simptomları və müalicə üsullarına diqqət yetirəcəyik.
Vəbanın mənşəyi
Taun xəstəliyinin mənşəyi qədim dövrlərə gedib çıxır. Bu xəstəliyin tarixi bəşər tarixini formalaşdıran mühüm hadisələrdən biridir. Taun Yersinia pestis bakteriyasının törətdiyi yoluxucu xəstəlikdir. İlk vəba epidemiyası eramızdan əvvəl baş verdi. 7-ci əsrdə Misirdə qeydə alınıb.
Taun xəstəliyinin növləri
Taun üç əsas növdə baş verir:
1. Bubon taunu
Bubon taunu ən çox yayılmış növdür. Bu tip bədənin limfa düyünlərinə təsir edir və şişkinliyə səbəb olur. Bu şişlər "buboes" adlanır.
2. Septisemik taun
Septisemik vəba qanla yayılan bir növdür. Bu tip dəri altında olan damarların iltihabına səbəb olur və ciddi infeksiya hesab olunur.
3. Pnevmoniya
Ağciyər taunu tənəffüs yolu ilə keçən vəbanın ən ölümcül növüdür. Tez yayılır və müalicə olunmazsa ölümlə nəticələnə bilər.
Taun xəstəliyinin simptomları
Vəba simptomlarına aşağıdakılar daxil ola bilər:
Yüksək hərarət
Silkələmək
Şiddətli baş ağrısı
Əzələ ağrıları
Bulantı və qusma
Taun Müalicəsi
Vəba xəstəliyinin müalicəsi üçün erkən diaqnoz çox vacibdir. Antibiotiklər vəba bakteriyalarını öldürməkdə təsirli ola bilər. Müalicə edilmədikdə ölümlə nəticələnə biləcəyi üçün də ciddi qəbul edilməlidir.
Tarixi vəba epidemiyaları
Tarixən vəba ciddi epidemiyalara səbəb olmuşdur. Ən məşhur vəba epidemiyası Orta əsrlərdə Avropada baş verən Qara Ölümdür. Milyonlarla insanın ölümünə səbəb olan bu epidemiya tarix boyu insanların beynində dərin izlər buraxmışdır.
Müasir Gün Anlayışı
Bu gün vəba xəstəliyi nəzarət altındadır. Sürətli diaqnostika və effektiv müalicə üsulları sayəsində vəba epidemiyaları nadir hala gəldi. Bununla belə, bəzi ərazilərdə hələ də təcrid olunmuş taun halları qeydə alınır.
Nəticə
Taun bəşər tarixində mühüm rol oynamış və ciddi epidemiyalara səbəb olmuşdur. Lakin müasir tibb sayəsində xəstəliyi idarə etmək mümkün olub. Buna baxmayaraq, bu, tarixi bir xəstəlik kimi yaddaşımızda qalıb.
AZİNFORM.AZ
Facebook
Вконтакте
Одноклассники
Google+
