Yerlə oxşar xüsusiyyətlərə malik və Yerə yaxın kütləyə malik Venera planetinin atmosferinin gecə tərəfində oksigenin olması aşkar edilib. Bu dəfə Günəşə baxan planetin atmosferində atom oksigen tapılıb. Tədqiqatçılar vurğuladılar ki, aşkar edilmiş atom oksigen Veneranın bir vaxtlar nəmli, isti və yaşayış üçün əlverişli olduğunu göstərir.
Kosmosun sirri araşdırmalar yolu ilə açılmağa çalışılarkən, Yerdən başqa planetlərdə də həyatın olub-olmaması ən maraqlı mövzulardan biridir. Alman Aerokosmik Mərkəzi (DLR) tərəfindən aparılan bir araşdırma bütün bu maraqların sirrini daha da artırdı.
AZİNFORM.AZ bildirir ki, ABC News-un məlumatına görə, DLR-də çalışan elm adamları araşdırmalarında müəyyən ediblər ki, Venera atmosferinin gecə tərəfində əvvəllər aşkar edilmiş oksigenlə yanaşı, planetin ona baxan tərəfində reaktiv oksigen növü olan atomik oksigen də var.
Veneranın Yer kürəsinə bənzər xüsusiyyətlərə malik olduğu, kütləsinin Yerə yaxın olduğu, atmosferinin əsasən karbon qazından ibarət buludlarla örtülməsi səbəbindən planetin intensiv istixana effekti altında olduğu qeyd edilib.
Kükürd turşusu səbəbiylə sarı görünən havanın altında Veneranın səthindəki şərtlərin çox daha çətin olduğu, temperaturun qurğuşunu əridə biləcək səviyyəyə çatdığı, lakin səmadakı buludların bəzi təbəqələrinin isti və orta temperaturun olduğu ifadə edildi. Bu bölgələrdə 30 dərəcə ətrafında idi.
Alimlər planetin keçmişini və onun yaşadığı ağır şərtləri müəyyən etmək üçün Veneranın atmosferində müşahidələr və araşdırmalar aparırlar.
Berlin Humboldt Universitetinin professoru. Dr. Heinz-Wilhelm Hübersin rəhbərlik etdiyi DLR alimləri ilk dəfə olaraq Veneranın Günəşə baxan tərəfinin atmosferində reaktiv oksigen növü olan atomik oksigeni aşkar ediblər.
Yer atmosferinin yuxarı təbəqələrində sıx şəkildə mövcud olan atom oksigeni inhalyasiya olunmuş molekulyar oksigendən fərqli olaraq çox tez reaksiya verə bilir və planetin enerji balansı və soyuması üçün çox vacib komponentdir. Bu növ oksigen işıq ozon və ya azot dioksidi kimi molekulları parçalayanda buraxılır.
Tədqiqatçılar vurğuladılar ki, aşkar edilmiş atom oksigen Veneranın bir vaxtlar nəmli, isti və yaşayış üçün əlverişli olduğunu göstərir.
2021-ci ildə Hübersin rəhbərlik etdiyi elm adamları dəyişdirilmiş Boeing 747SP tipli təyyarədə quraşdırılmış 2,5 metr diametrli teleskopdan ibarət olan İnfraqırmızı Astronomiya üçün İnfraqırmızı Astronomiya Rəsədxanasından (SOFIA) istifadə edərək Yer atmosferinin yuxarı təbəqələrində atomik oksigenin olduğunu aşkar etdilər. .
Tədqiqatlarını da Veneraya yönəldən Hübers və komandası uçuşlar zamanı atmosferin 17 bölgəsində, planetin 9 gecə hissəsində, 7 gündüz hissəsində və aralarındakı bölgədə 1 bölgədə atomik oksigen təsbit etdi.
Tədqiqatçılar atmosferin necə hərəkət etdiyini və dəyişdiyini, xüsusilə atomik oksigenin ən çox olduğu Veneranın səthindən 90-120 kilometr yüksəklikdə müəyyən ediblər.
Digər tərəfdən araşdırmaya qarışmayan Kaliforniya Riverside Universiteti Müəllim Prof. Dr. Stiven Keyn açıqlamasında belə deyib: "Hələ də anlamağa çalışdığımız Veneranın maraqlı xüsusiyyətlərindən biri onun səthində maye suyun olub-olmamasıdır. Venerada su olsaydı, isinməyə başlayanda buxarlanardı və bu oksigen (tədqiqatda aşkar edilmişdir) indi "Atmosferdə qalan əvvəlcədən mövcud olan səth sularının əhəmiyyətli bir komponenti ola bilər"dedi.
Kəşfin Veneranın bu gün görüləndən tamamilə fərqli mənzərəsini yaratmağa başladığını qeyd edən Keyn, Veneranın milyardlarla il əvvəl yaşana bilən planet ola biləcəyinə diqqət çəkdi.
Tədqiqat Nature Communications jurnalında dərc olunub.
