MENYU
Elm dünyası uzun müddətdir ki, zəlzələnin proqnozlaşdırılmasında yüksək həssaslıq və dəqiqliyi təmin etmək üçün çalışır. Son zamanlarda inkişaf edən süni intellekt texnologiyası bu sahədə istedadların təkmilləşdirilməsi üçün mühüm tədqiqat mövzusuna çevrilmişdir.
Böyük seysmik məlumat dəstlərini təhlil etmək qabiliyyəti sayəsində süni intellekt insan analitiklərinin qaçıra biləcəyi zəlzələ əlamətlərini müəyyən etmək potensialına malikdir. Maşın öyrənmə alqoritmləri tədqiqatçılara zəlzələ nümunələrini daha yaxşı anlamağa kömək edə bilər.
Hüseyn Baxçıvanın AZİNFORM.AZ-a verdiyi xəbərə görə, bu gün bəzi süni intellekt modelləri geoloji xüsusiyyətləri və əvvəlki seysmik məlumatları araşdıraraq yüksək ehtimalla zəlzələləri proqnozlaşdırmaq üçün istifadə olunur. Bu modellər müəyyən vaxt ərzində müəyyən bölgələrdə zəlzələnin baş vermə ehtimalını hesablayır. Bununla belə, bu təxminlər ümumiyyətlə çox ümumidir və dəqiq təxminləri ehtiva etmir.
Zəlzələləri proqnozlaşdırmaq çox çətindir, çünki onlar yer qabığının dərinliklərindəki tektonik plitələrin mürəkkəb hərəkətləri nəticəsində yaranır. Bu proses bir çox dəyişənləri və qeyri-müəyyənliyi əhatə edir. Süni intellekt zəlzələ məlumatlarını təhlil etməklə və erkən xəbərdarlıq sistemlərini təkmilləşdirməklə faydalı ola bilər. Lakin zəlzələnin dəqiq vaxtını, yerini və miqyasını dəqiq proqnozlaşdırmaq böyük problem olaraq qalır.
Maraqlı Mühəndislik xəbərlərindəki məlumata görə, perspektivli bir inkişaf baş verdi. Texas Universitetinin (UT) tədqiqatçıları zəlzələləri 70 faiz dəqiqliklə proqnozlaşdıran süni intellekt alqoritmini sınaqdan keçiriblər. Sınaqlar Çində aparılıb və bu nəticələr göstərir ki, zəlzələləri proqnozlaşdırmaq üçün etibarlı süni intellekt sistemi yaxın gələcəkdə mümkün ola bilər.
Sistem 14 zəlzələnin yerini demək olar ki, dəqiq proqnozlaşdırıb. Cəmi səkkiz yanlış xəbərdarlıq etdi və bir zəlzələni qaçırdı. Bu, zəlzələlərə daha yaxşı hazırlaşmağa və iqtisadi və insan itkilərini minimuma endirməyə kömək edə bilər.
Tədqiqatçılar bu süni intellekt modelini bütün dünyada intensiv seysmik aktivliyə malik bölgələrdə sınaqdan keçirməyi planlaşdırırlar. Bu, daha çox məlumat üzərində təlim keçməklə modelə proqnozun düzgünlüyünü artırmağa və zəlzələlərin yeri proqnozlarını təkmilləşdirməyə kömək edəcək. Növbəti addım olaraq, süni intellekt Texasda sınaqdan keçiriləcək və Texas Seysmoloji Şəbəkə Proqramının (TexNet) məlumatlarından istifadə etməklə zəlzələnin proqnozlaşdırılması imkanlarını daha da təkmilləşdirəcək.
Yerşünaslar tez-tez Türkiyənin zəlzələ ölkəsi olduğunu bildirirlər. Rəsmi rəqəmlərə görə, Türkiyədə böyük zəlzələlərdə 109 min 67 nəfər həyatını itirib. Yeni süni intellekt sistemi sayəsində Türkiyədə zəlzələ fəlakətinin qarşısı alına, insan itkisinin qarşısı alına bilər.
AZİNFORM.AZ
