DİGƏR XƏBƏRLƏR
MENYU
Rusiya prezidenti Vladimir Putin ötən il fevralın 24-də başlayan Ukrayna müharibəsindən sonra ilk dəfə Çinə gedib.
Putin üçüncü “Bir kəmər, bir yol” forumunda iştirak etmək üçün bu gün paytaxt Pekinə gəlib. Rusiya liderinin sabahkı çıxışından sonra Çin prezidenti Si Cinpinlə görüşəcəyi gözlənilir.
AZİNFORM.AZ bildirir ki, səfər zamanı qarşılıqlı əlaqələrin inkişaf etdirilməsi ilə yanaşı, Ukrayna müharibəsi və Qəzzadakı münaqişələrin də müzakirə olunacağı gözlənilir.
İki lider Moskvada sonuncu dəfə mart ayında, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Putin haqqında həbs qərarı çıxarmasından bir neçə gün sonra görüşüb.
1 - İqtisadi əlaqələrin inkişafı
Səfərdən əvvəl Çin dövlət televiziyası CCTV-yə verdiyi müsahibədə Putin bildirib ki, Pekin administrasiyasının tarixi İpək Yolu marşrutu üzrə ticarəti canlandırmaq üçün 2013-cü ildə başlatdığı “Bir Kəmər və Yol” təşəbbüsü “qlobal hökmranlıqla deyil, əməkdaşlıq arzusu ilə fəaliyyət göstərir."
Çinin layihəsinin Rusiyanın Avrasiya İqtisadi Birliyi ilə uyğunlaşdığını bildirən Putin, “Burada heç bir məcburiyyət və məcburiyyət yoxdur, imkan var”- deyib.
Kremldən səfərlə bağlı verilən açıqlamada Putin və Xi-nin qarşılıqlı iqtisadi əlaqələri inkişaf etdirmək üçün ortaq yol xəritəsi yaratmağı hədəflədikləri bildirilib.
Rusiyanın İqtisadi İnkişaf naziri Maksim Reşnetikov bu ilin ilk yarısında iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin 30 faiz artdığını və ilin sonuna qədər ticarət həcminin 200 milyard dolları keçəcəyini bildirib.
Moskva administrasiyası Çinin Asiyadan kənarda ikinci ən böyük ticarət tərəfdaşıdır. ABŞ bu ilin ilk 9 ayında yarım trilyon ticarət həcmi ilə birinci yerdədir.
2 - Neft və təbii qaz layihəsi
Böyük Britaniyada yerləşən “Reuters” xəbər agentliyinin məlumatına görə, Çinə səfərində Putinə Rusiyanın enerji nəhəngi “Qazprom”un baş direktoru Aleksey Miller və “Rosneft”in baş direktoru İqor Seçin də qatılacaq. Hər iki şirkət Rusiya dövlətinə məxsusdur.
İclas zamanı həmçinin Sibir regionundan başlayan, Monqolustandan keçən və Çinə uzanan təbii qaz kəməri olan “Sibirin Gücü 2” qaz kəmərinin tikintisi ilə bağlı tədqiqatların irəli aparılması planlaşdırılır. Bu xəttin Çinə ildə 50 milyard kubmetr təbii qaz nəql edəcəyi gözlənilir.
Almaniyadakı Karnegi Rusiya Avrasiya Mərkəzindən Aleksandr Qabuev ABŞ-ın AP xəbər agentliyinə bildirib ki, layihə Kreml üçün xüsusilə vacibdir.
Ukrayna müharibəsindən sonra Qərbin Rusiyaya qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalara diqqət çəkən Qabuev bu cür dəyərləndirməni bölüşüb:
Çin üçün Rusiya ucuz xammal mənbələri təmin edən, Çinin qlobal miqyasda təşəbbüslərini dəstəkləyən, həmçinin Çində olmayan bəzi hərbi texnologiyalara sahib olan dost qonşudur. Rusiya isə Ukraynaya qarşı amansız təzyiqində Çini iqtisadi xilasedici kimi görür.
3 - Silah sənayesi və nüvə layihələri
Çin və Rusiya nüvə enerjisi sahəsində uzun müddətdir əməkdaşlıq edir. İki ölkə 2021-ci ildə nüvə reaktorunun tikintisinə dair saziş imzalayıb.
Layihə çərçivəsində Çinin Jiangsu əyalətindəki Tienvan Atom Elektrik Stansiyasının 7 və 8 nömrəli reaktorları, Liaoninq əyalətindəki Şudabao Atom Elektrik Stansiyasının 3 və 4 nömrəli reaktorları Rusiya tərəfindən inşa ediləcək. Rusiya istehsalı olan üçüncü nəsil “VVER-1200” tipli reaktorların tikintisinin 2026 və 2028-ci illərdə başa çatdırılması nəzərdə tutulur.
Rusiyanın Dövlət Nüvə Enerjisi Korporasiyası “Rosatom” və Çin Atom Enerjisi Korporasiyası da bu ilin martında sürətli neytron reaktorları sahəsində uzunmüddətli əməkdaşlıq haqqında saziş imzalayıb.
Digər tərəfdən Pekin rəhbərliyi Ukrayna müharibəsində Rusiyanı qınamamaqla diqqət çəkir.
Çin münaqişələrin diplomatik kanallarla həll edilməli olduğunu bildirsə də, ABŞ Pekin administrasiyasını cəbhə şirkətləri vasitəsilə Rusiyaya silah satmaqda ittiham edir. Pekin dəfələrlə bu ittihamları rədd edib.
4 - Qəzzada müharibə
Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov bildirib ki, Putin və Xi arasında keçiriləcək görüşdə Qəzzadakı müharibə də dəyərləndiriləcək.
Peskov görüşün planı ilə bağlı təfərrüatları açıqlamasa da, "isti qarşıdurmaların bitməsini və sülh danışıqlarının mərhələli şəkildə aparılmasını istəyirlər" dedi.
Putin ABŞ-ın Yaxın Şərq siyasətini müharibəyə görə cavabdeh hesab edib. Çinin xarici işlər naziri Vanq Yi deyib ki, “İsrailin hərəkətləri özünümüdafiədən kənara çıxıb”.
İsrail HƏMAS-ın silahlı qanadı İzzəddin əl-Qəssam Briqadalarının oktyabrın 7-də başlatdığı Əl-Əqsa tufanı əməliyyatına Dəmir Qılınclar əməliyyatı ilə cavab verib.
Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin paylaşdığı rəqəmlərə görə, İsrail ordusunun bombardmanları nəticəsində Qəzzada ümumi can itkisi 2 min 778-ə yüksələrkən, yaralıların sayı isə 10 mini keçib. İsrail Qəzzadan həyata keçirilən hücumlarda ən azı 1400 nəfərin öldüyünü, 3968 nəfərin isə yaralandığını açıqlayıb.
Pekində keçiriləcək ikigünlük “Bir kəmər, bir yol” forumunda Şri-Lanka prezidenti Ranil Vikremesinqhe, Keniya prezidenti Vilyam Ruto, İndoneziya prezidenti Coko Vidodo, Macarıstanın baş naziri Viktor Orban, Argentina prezidenti Alberto Fernandez və Talibanın ticarət və sənaye naziri Hacı Nurəddin Əzizi də iştirak edəcək.
